Mindfulness: kwetsbaarheid en weerbaarheid

Het oorspronkelijke mindfulnessprogramma van Jon Kabat-Zinn heette Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR). Mark Williams en zijn medewerkers pasten het aan hun doelgroep aan en noemden hun programma Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT).

De eerste mindfulnessprgramma’s waren therapeutisch. Ze richtten zich op stressklachten en op herval in depressie. Daarna kwamen er talloze andere varianten gericht op andere problematieken. Er bestaat mindfulness voor eetstoornissen, voor verslavingen, voor burn-out, voor mensen met kanker, voor pijn ... Deze programma’s hebben hun nut bewezen.

Een eeuwenoud adagium in de geneeskunde luidt ‘Voorkomen is beter dan genezen’. Zo vaak heb ik mensen horen zeggen na een mindfulnesstraining: ‘Waarom hebben ze mij dit als kind niet geleerd? Dan was het misschien nooit zover gekomen.’

Je zou kunnen zeggen dat mindfulness de kwetsbaarheidsfactoren aanpakt die tot allerlei aandoeningen kunnen leiden. Maar beter nog: Je kunt iedere kwetsbaarheidsfactor ook in positieve zin herformuleren, als een weerbaarheidsfactor. Zo maakt een laag zelfwaardegevoel je kwetsbaar. Maar tegenover een laag zelfwaardegevoel staat zelfrespect. Dat maakt je weerbaar.

Merk op dat zelfwaardegevoel een gevoel is. Jezelf respecteren daarentegen is iets wat je doet. Daar zit je aan het stuur. Daarom verkies ik het woord weerbaarheid boven veerkracht. Veerkracht is passief, ook een voetbal is heel veerkrachtig. Weerbaarheid daarentegen is actief.

We hoeven niet te wachten tot er klachten zijn om weerbaarheid te cultiveren. Het is hoogtijd om mindfulness als preventie aan te bieden.