Wat mij lang verbaasd heeft, is hoe verschillend die effecten van meditatie kunnen zijn. Vele mensen heb ik in de loop der jaren zien verzachten, maar andere heb ik zien harder worden. Bij sommigen zag ik meer zelfrespect, bij andere een toenemend gevoel van mislukken. Sommige mensen werden toegankelijker, andere onbereikbaar, sommige meer betrokken, andere onverschillig.

Het is een kwetsbaar gegeven. Een plek in de stad waar iedereen welkom is, open en onbeschermd, waar je kunt neerknielen en bij je diepste nood zijn. En dan plaatst iemand een bom.

Moeten we de dharma zien als een een duidelijk uitgestippeld pad of is het een heel persoonlijke weg? Is onze spirituele praktijk iets wat ons voorgeschreven moet worden of is het is het een heel persoonlijk pad, dat ons voert naar gebied dat nooit eerder in kaart is gebracht?

Zoveel menselijk leed, in mijn werk als psychiater, bij mensen om mij heen. En nu in dat zoveelste schandaal van seksueel misbruik. Wat doen mensen elkaar toch allemaal aan?

Er zijn twee manieren om met iemands kwetsbaarheid om te gaan. In een relatie van misbruik is de kwetsbaarheid van de ander de plek waar je moet zijn. Daar kun je hem raken. Daar kun je zijn grens overschrijden. In een respectvolle relatie is de kwetsbaarheid van de ander de plek waar je halt houdt, waar je zo nodig de ander gaat beschermen.

Moet je een leraar hebben? Het is een onderwerp waarover ik de voorbije maanden met veel mensen van gedachten gewisseld heb. En wat maakt iemand dan leraar? En wat maakt dat onderwerp dan zo gevoelig?

Dit is genade. Het is geen willekeur. Je hoeft het niet van boven te krijgen. Het is je geboorterecht. Het is alomtegenwoordig. Je hebt er nu toegang toe.

Bestaansrecht is het beginpunt van alles. Het is het bestaan erkennen van deze mens, als mens. Niet omdat hij mij van pas komt, niet omdat hij aan mijn verwachtingen voldoet, maar omdat hij er is. Door te buigen naar onze eigen plek en naar de ander drukken we dat bewust uit.

Iedere eerste woensdag van de maand hebben we in onze zengroep een zentoespraak. Dat is geen theoretische of filosofische uiteenzetting.

Als onze hersenen een computer zijn, is het er een met verschillende processoren, met elk een andere architectuur, met een ander besturingssysteem, die allemaal autonoom functioneren, zonder centrale controller, met een heel beperkt vermogen om onderling data uit te wisselen en er is er maar één bij met een geluidskaart.